PAŹDZIERNIK
Porady ogrodnicze na październik
ROŚLINY OZDOBNE
● Przesadzanie Możemy przesadzać zimozielone krzewy iglaste i liściaste. Wykopujemy, dzielimy i przesadzamy odporne na mróz byliny.
● Rośliny niezimujące w gruncie Wykopujemy dalie, krokosmie, mieczyki, begonie i pacioreczniki. Po oczyszczeniu z resztek i ziemi układamy je w skrzyneczkach, okrywamy wilgotnym torfem, piaskiem lub trocinami i przechowujemy przez zimę w temperaturze 8°C.
● Bądź eko Coraz częściej sięgamy po ekologiczne sposoby uprawy roślin na działce. Aby jednak osiągnąć pełen sukces musimy wesprzeć je m.in. doborem odpowiednich roślin, przygotowaniem stanowiska, profilaktyką. Jakimi zasadami kierować się przy projektowaniu działki według trendów ekologicznych? Jakie posadzić rośliny? Jak przyciągnąć zwierzęta? Zainteresowanych tematem odsyłamy do październikowego „Działkowca”.
● Oczko wodne Rośliny wodne najbardziej wrażliwe na mróz przenosimy do ciepłych i widnych pomieszczeń, gdzie umieszczamy je w naczyniach z wodą. W miarę możliwości rozpinamy nad oczkiem siatkę, która zabezpieczy przed dostawaniem się liści do wody i ich gniciem. Jeśli nie zastosujemy siatki, trzeba będzie systematycznie zbierać liście z powierzchni wody aby nie zdążyły opaść na dno.
● Wybieramy rośliny Sklepy ogrodnicze kuszą bogactwem roślin. Nie wszystkie nadają się jednak do posadzenia na działce, głównie ze względu na osiągane rozmiary i ekspansywność. Nie bez znaczenia jest też ich mrozoodporność. Aby uniknąć późniejszych kłopotów lub rozczarowania warto na zakupy udać się z wcześniej przygotowaną listą. Pomocny w wyborze wartościowych roślin jest miesięcznik „Działkowiec”, który w każdym numerze prezentuje ciekawe gatunki i odmiany oraz pomysły na ich atrakcyjne zestawienia. W październikowym numerze poleca m.in.: rośliny szczególnie pięknie przebarwiające się jesienią, pstre i nakrapiane odmiany, różowe trawy ozdobne, kwiaty na cebulową rabatę, derenie, krzewy na skalniaki, pachnące róże.
● Dzielimy konwalie Wykopujemy i dzielimy na trzywęzłowe odcinki kłącza konwalii. Sadzonki sadzimy na nowym miejscu co 5 cm. Przy okazji rozmnażania możemy też spróbować pędzenia roślin, dzięki czemu uzyskamy kwitnące konwalie jeszcze zimą! Jak to zrobić? – Odpowiedź w październikowym „Działkowcu”.
● Nie pal! Kompostuj! Jesienne liście i resztki najlepiej przeznaczyć na kompost. Najgorszym rozwiązaniem jest ich spalanie (pamiętajmy też, że w wielu gminach obowiązuje całkowity zakaz spalania, a naruszenie go podlega grzywnie). Kompostować można wszystko, wyjątkiem są niektóre rośliny porażone przez choroby. Ale i na to są ekosposoby – można je poznać z bieżącego „Działkowca”. Zamiast płacić za kompost, zróbmy go sami – będzie tanio i ekologicznie!
W SADZIE
● Zbiory Kończymy zbiory jesiennych i zimowych odmian jabłoni, grusz, winorośli. Jabłka warto zbierać 2–3-krotnie – najpierw te wyrośnięte i wybarwione. Takie jabłka są też najlepsze do przechowywania. Dodatkowo nie mogą być uszkodzone oraz muszą posiadać szypułkę. Orzechównie zrywamy, tylko zbieramy z ziemi. Mamy wtedy pewność, że osiągnęły właściwą dojrzałość i nadają się do suszenia. Orzechy oczyszczamy i dosuszamy w ażurowych skrzynkach w przewiewnym miejscu.
● Kupujemy i sadzimy Od połowy miesiąca w szkółkach i sklepach ogrodniczych można kupować drzewa i krzewy owocowe z odkrytym korzeniem, w dużym wyborze gatunków i odmian. Do uprawy na działce wybierajmy odmiany deserowe, smaczne, plenne, mało wrażliwe na choroby, o różnej porze dojrzewania. Drzewka powinny być szczepione na podkładce karłowej lub półkarłowej, dzięki czemu pierwsze owoce uzyskamy już w drugim roku po posadzeniu i nie będziemy musieli martwić się o zbyt duże rozmiary drzew. Nie należy kupować roślin z objawami chorób – raka, guzowatości korzeni ani drzewek wysuszonych lub uszkodzonych. Drzewka powinny mieć etykietę (najlepiej pomarańczową, świadczącą o odwirusowaniu). Kupione drzewka należy jak najszybciej posadzić i obficie podlać. Więcej na temat sadowniczych zakupów i sadzenia można przeczytać w bieżącym „Działkowcu”.
● Sadzonki zdrewniałe Tniemy sztobry z porzeczek i winorośli. Pędy długości 20–40 cm umieszczamy w wilgotnej mieszaninie piasku z torfem, albo wysadzamy do gruntu, tak aby górny pąk sadzonki znajdował się tuż nad jego poziomem.
W WARZYWNIKU
● Siewy Sadzimy na miejsce stałe rozsadę sałaty zimującej. Po lekkim przemarznięciu gleby zagon przykrywamy gałązkami świerkowymi.
● Rabarbar Dzielimy karpy rabarbaru i szczypiorku na kilka części i sadzimy je w nowym miejscu
● Zbiory Zbieramy już prawie wszystkie warzywa. Niektóre przeznaczamy do przechowania. Najbardziej wrażliwe na przemarznięcie są buraki, marchew i selery – od nich zacznijmy więc zbiory. Grządki oczyszczamy z resztek i chwastów – ma to duże znaczenie w ograniczeniu występowania chorób i szkodników w przyszłym sezonie. Odpady te można przeznaczyć na kompost – wcześniej jednak polecamy lekturę październikowego „Działkowca”, z którego można dowiedzieć się, jakich resztek lepiej nie kompostować i co z nimi zrobić.
● Przedłużanie zbioru Czas zbioru warzyw można przedłużyć stosując nad zagonami różnego rodzaju osłony płaskie z folii perforowanej, agrowłókniny lub niskie tunele foliowe.
● Zwolnione grządki Po zbiorze warzyw grządki trzeba od razu uprawić. Glebę odchwaszczamy, nawozimy, przekopujemy. Można też wysiewać ozime nawozy zielone, np. mieszankę żyta z wyką ozimą. Najlepszym nawozem do jesiennego zasilania warzywnika jest kompost. Stosuje się go zazwyczaj 60–80 kg/10 m2 powierzchni. Można też stosować obornik lub biohumus.
● Wapnowanie Pamiętajmy, że nie zawsze jest potrzebne! Wieloletnie stosowanie nawozów wapniowych bez potrzeby może przynieść więcej szkody niż pożytku. O zasadności zabiegu decyduje badanie kwasowości gleby (tanie pH-metry można zamówić tel. 22 101 34 34) i preferencje planowanych do uprawy roślin. Orientacyjnie przyjmuje się, że w większości przypadków grządki wymagają wapnowania co 3–4 lata.
WARTO PAMIĘTAĆ…
● Bieżące prace Kończą się już zbiory owoców i warzyw. Przybywa prac porządkowych związanych z przygotowaniem działki do zimy. U schyłku sezonu należy zwrócić też szczególną uwagę na warzywne grządki, nawożenie roślin, modernizację nasadzeń. Doradcą w tym zakresie może być miesięcznik „Działkowiec”. Poza praktycznymi zaleceniami na temat bieżących prac w ogrodzie miesięcznik prezentuje też gotowe projekty np. rabat, kącików wypoczynkowych, a także ciekawe, polecane na działki rośliny z podaniem zasad ich uprawy, nawożenia i ochrony.
OCHRONA ROŚLIN
● Profilaktyka Systematycznie usuwamy opadłe, silnie porażone liście lub owoce z sąsiedztwa drzew i krzewów owocowych oraz porażone resztki pozbiorcze warzyw. Ma to kolosalne znaczenie w ograniczaniu źródeł infekcji chorobami grzybowymi w tym i przyszłym sezonie wegetacyjnym.
● Odporne odmiany Planując jesienne zakupy roślin na działkę pamiętajmy aby zwrócić uwagę na ich podatność na najgroźniejsze choroby. Dotyczy to zarówno roślin ozdobnych, jak i sadowniczych oraz warzyw. W sprzedaży pojawiło się wiele odmian tolerancyjnych bądź odpornych na najgroźniejsze dla gatunku choroby. Przykładem są tolerancyjne na szarkę odmiany śliwy czy odporne na parcha odmiany jabłoni. Właśnie o tych ostatnich można dowiedzieć się więcej z lektury październikowego wydania „Działkowca”.
● Płodozmian Nie sadzi się truskawek po truskawkach, pomidorów po pomidorach, itd. Dlaczego? Między innymi dlatego, że w glebie mogły nagromadzić się specyficzne patogeny i substancje, które zniweczą plony w następnym roku uprawy. Zatem konieczna jest rotacja upraw na grządkach i przerwa w uprawie tego samego lub podobnego gatunku w danym miejscu. Co sadzić po czym, a czego zdecydowanie unikać? – Wyjaśnienia w październikowym „Działkowcu”.
● Pryskamy brzoskwinie Okres bezlistny jest najlepszym terminem na wykonanie oprysków przeciw kędzierzawości liści brzoskwini i nektaryny. O obecności tej choroby świadczyły w czerwcu i lipcu przebarwione, skędzierzawione, karminowe liście. Drzewo pryskamy Miedzianem lub Syllitem, bardzo dokładnie, w słoneczny dzień, przy temperaturze powyżej 7°C.